ಬುಧವಾರ, ಅಕ್ಟೋಬರ್ 25, 2017

ಹಕ್ಕು

ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿರುವ 'ಹಕ್ಕು' ಎಂಬ ಪದವು ಅರೇಬಿಕ್ ಪದವಾದ 'haqq' ಎಂಬ ಪದದಿಂದ ಬಂದಿದೆ. ಅರೇಬಿಕಿನಲ್ಲಿ ಅದರ ಹುರುಳು ಸರಿಯಾದದ್ದು ಎಂದೇ ಇದೆ.
A ḥaqq, vulg. ḥaq adj. Just, proper, right, correct
ಅಲ್ಲದೆ, ಆಮೇಲೆ ಅದಕ್ಕೆ ಈ ಹುರುಳುಗಳು ಬಂದು ಸೇರಿಕೊಂಡಿವೆ ಅನಿಸುತ್ತೆ.
right, title, privilege, claim,
ಇಂಗ್ಲಿಶಿನಲ್ಲೂ, right (ಸರಿ) ಎಂಬುದೇ right ಎಂಬ ಹುರುಳಿನಲ್ಲೂ ಅಂದರೆ 'ಹಕ್ಕು' ಎಂಬ ಹುರುಳಿನಲ್ಲೂ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿದೆ.
ಆದ್ದರಿಂದ #ಕನ್ನಡದ್ದೇ ಪದವನ್ನು ಹೀಗೆ ಉಂಟುಮಾಡಲಾಗಿದೆ:- 'ಸರಿ' ಎಂಬ ಪದಕ್ಕೆ 'ಪು' ಎಂಬ ಒಟ್ಟನ್ನು ಸೇರಿಸಿ ಬಳಕೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ.
ಹಕ್ಕು (ಅರೇಬಿಕ್) = right(E)= ಸರಿಪು (ಕನ್ನಡ)
ಎತ್ತುಗೆಗೆ:
೧. ಅವನಿಗೆ ಸಿಟ್ಟು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ ಸರಿಪು ಇದೆ ಅಂದರೆ 'ಅವನು ಸಿಟ್ಟು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಸರಿಯಾಗಿದೆ' ಎಂದೇ ಹುರುಳು.

ತಯ್- ತಾಯ್

ಗೆಳೆಯ Mallesh Belavadi Gaviyappa ಅವರು ತಮ್ಮ ಊರಿನ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತಾಡುತ್ತಾ 'ಗವಿಯತಯ್ಯನ ಹಾರಯ್ಕೆ' ಎಂಬ ಪದಕಂತೆಯನ್ನು ಬಳಸಿದರು. ಅವರ ಊರಿನಲ್ಲಿ 'ಗವಿಯತಯ್ಯನಿಗೆ' ಗುಡಿ ಕಟ್ಟಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದರು.
ಆದರೆ ಅವರು 'ಗವಿಯತಯ್ಯ' ಎಂಬ ಪದದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ 'ಅಯ್ಯ' ಎಂಬ ಪದವಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದರು. ಮೊದಲು ಅದು ಸರಿಯೆನಿಸಿದರೂ ಆಮೇಲೆ ನನಗೆ ಸರಿ ಕಾಣಲಿಲ್ಲ, ಅಲ್ಲದೆ ಬೇರೆ ಏನೊ ಇರಬೇಕೆಂದು ಅನಿಸುತಿತ್ತು. ಯಾಕಂದರೆ,
ಗವಿಯತಯ್ಯ= ಗವಿಯತ+ಅಯ್ಯ
ಎಂದು ಬಿಡಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. 'ಗವಿಯತ' ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ಸರಿಯಾದ ಹುರುಳು ತೋರಲು ಬರುವುದಿಲ್ಲ. ಆದ್ದರಿಂದ
ಗವಿಯ+ತಯ್ಯ = ಗವಿಯತಯ್ಯ
ಎಂದು ಬಿಡಿಸಿ ನೋಡಿದಾಗ 'ತಯ್ಯ' ಎಂಬ ಪದವು ಹೊಮ್ಮಿತು. ತಯ್ಯ ಎಂಬುದು 'ತಯ್' ಎಂಬುದರ ಹೊಸಗನ್ನಡ ರೂಪ ಎಂದು ಹೇಳುವುದಕ್ಕೆ ಅನುವಿದೆ.
ಗವಿಯ+ ತಯ್ = ಗವಿಯತಯ್ ಎಂಬುದೇ ಅದರ ಮೊದಲ ರೂಪವಾಗಿದ್ದು ಆಮೇಲೆ 'ಗವಿಯತಯ್ಯ' ಎಂದಾಗಿರಬಹುದು.
ಇನ್ನು 'ತಯ್' ಎಂಬುದಕ್ಕೆ 'ತಂದೆ' ಎಂಬ ಹುರುಳೇ ಇದೆ. ದಿಟಕ್ಕೂ ತಂದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಬಿಡಿಸಿದರೆ ಸಿಗುವುದು 'ತಯ್'
ತನ್+ತಯ್ = ತನ್-ದಯ್ => ತನ್ದೆ
ತನ್ದೆ ಎಂದರೆ ದಿಟಕ್ಕೂ 'ತನ್ನ ತಯ್'(own father) ಎಂದೇ. ಗವಿಯತಯ್ಯ ಎಂದರೆ ಗವಿಯ ಅಪ್ಪ, ಗವಿಯಪ್ಪ ಎಂಬ ಹುರುಳೇ ಬರುತ್ತದೆ.
ತಯ್ - father
ತಾಯ್ - mother

ನೆನಪಾಗದೆ ನೆನಪಲ್ಲಿಯೇ ಉಳಿಯಬಲ್ಲೆಯಾ?

'ಕರಿಯ-೨' ಓಡುತಿಟ್ಟದ 'ಅನುಮಾನವೇ ಇಲ್ಲ ಅಬಿಮಾನಿ ನಾನೀಗ' ಎಂಬ ಹಾಡು ಕೇಳಿದಾಗ ನನ್ನೊಳಗೆ ಈ ಹಾಡು ಹುಟ್ಟಿತು.

ಆ ಇನಿತಕ್ಕೆ(tune) ಈ ಸಾಲುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿಸಿ ಹಾಡಿದಾಗ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಕೂತುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ ಅಂತ ಅನ್ನಿಸಿತು.
----------------------------------------------
ನೆನಪಾಗದೆ ನೆನಪಲ್ಲಿಯೇ ಉಳಿಯಬಲ್ಲೆಯಾ?
ಓಲಯ್ಸದೇ ಒಳಗಿಂದಲೇ ಒಲವಾಗಬಲ್ಲೆಯಾ?
----------------------------------------------

ಬಿರುಬಗೆಯವನೇ...

ಸಂಸ್ಕ್ರುತದ ಸೊಲ್ಲನ್ನು ಕನ್ನಡಕ್ಕೆ ತಂದಿದ್ದು ಹೀಗೆ:-
ಬಿರುಬಗೆಯವನೇ, ಎಲರ್ ಬಿರ್ಮೆಯವನೇ
ಅರಿಗೆ ಗೆದ್ದವನೇ, ಜಾಣ್ಮೆಗೆ ದಿಮ್ಮಿದನೇ
ಎಲರಣುಗನೇ, ಮಂಗಗಳ ಮೇಟಿಯೇ
ಸಿರಿಯೆರೆಯನ ಬಳಿಯನೇ, ನಿನ್ನ ಮೊರೆಹೊಗುವೆ


ಬುಧವಾರ, ಅಕ್ಟೋಬರ್ 11, 2017

ಮುಜರಾಯಿ, ಇಲಾಕೆ, ಅಬಕಾರಿ - ಈ ಪದಗಳ ಬೇರುಗಳ ಬೆನ್ನಹತ್ತಿ..


ಅಬಕಾರಿ:-

ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿರುವ 'ಅಬಕಾರಿ' ಎಂಬ ಪದದ ಬೇರನ್ನು ಹುಡುಕ ತೊಡಗಿದಾಗ ಹಲವು ವಿಶಯಗಳು ತಿಳಿಯಿತು.
'ಅಬಕಾರಿ' ಎಂಬ ಪದ ಅರೇಬಿಕ್ ಇಂದ ಬಂದದ್ದು ಎಂದು ಜಿ.ವಿ.ಯವರ ನಿಗಂಟಿನಲ್ಲಿ ಕೊಡಲಾಗಿದೆ.
ಅಬಕಾರಿ < ಆಬ್ಕಾರಿ ಹೆಸರುಪದ
(ಅರ) ಹೆಂಡ, ಸಾರಾಯಿ ಮುಂ. ಮಾದಕ ವಸ್ತುಗಳ ತಯಾರಿಕೆ ಮತ್ತು ಆ ಮಾರಾಟದ ಮೇಲೆ ಹಾಕುವ ತೆರಿಗೆ
'ಆಬ್' ಎಂದರೆ ನೀರು ಎಂಬ ಹುರುಳು ಹಳೆ ಪರ್ಶಿಯನಿನಲ್ಲೂ ಕೂಡ ಇದೆ.
ಅಲ್ಲದೆ ಜೆಂಡ್ (ಅವೆಸ್ತಾನ್ ನುಡಿ ಇರಬೇಕು) ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕ್ರುತ ನುಡಿಗಳಲ್ಲಿ ಇದಕ್ಕೆ ಸಾಟಿಯಾದ (ಕಾಗ್ನೇಟ್) 'ಆಪ' ಎಂಬ ಪದ 'ನೀರು' ಎಂಬ ಹುರುಳನ್ನೇ ಹೊಂದಿದೆ.
āb [Old P. āw, Pehl. āp, Zend ap, S. -अप्] s.m. Water

ಸಂಸ್ಕ್ರುತದ ಪದನೆರಕೆಯಿಂದ:-
अप् (p. 20) 3. áp water.
ಹಳೆ ಪರ್ಶಿಯನ್ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕ್ರುತ ನುಡಿಗಳು ನಂಟನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಇದರಿಂದ ತಿಳಿಯಬಹುದು.
āb-kār, s.m. A water-carrier; sprinkling (rare); a distiller or seller of spirituous liquors; a drinker of spirituous liquors.—āb-kārī,
ಅಂದರೆ ಆಬ್-ಕಾರ್ ಎಂಬುದರ ಹುರುಳು 'ನೀರು ಒಯ್ಯುವವನು' ಎಂದಾಗುತ್ತದೆ. ಹೀಗೆ ನೀರು ಒಯ್ಯುತ್ತಿದ್ದವರು ಮುಂದೆ ಹೆಂಡವನ್ನು ಒಯ್ಯುವವರಾಗಿರಬಹುದು.

#ಕನ್ನಡದ್ದೇ ಪದ
ಅಬಕಾರಿ ಇಲಾಕೆ (ಅರೇಬಿಕ್/ಪರ್ಶಿಯನ್)= ಹೆಂಡ ತೆರಿಗೆ ಕವಲು (ಕ)

ಇಲಾಕೆ/ಇಲಾಖೆ:-

ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿರುವ 'ಇಲಾಖೆ' ಎಂಬ ಪದ ilaaqa ಎಂಬ ಅರೇಬಿಕ್ ಪದದಿಂದ ಬಂದಿದೆ. ಇಲಾಕಾ ಎಂಬ ಪದದಲ್ಲಿರುವುದು q, ಆದರೂ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಇದಕ್ಕೆ ಮಹಾಪ್ರಾಣವಾದ 'ಖ' ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಎಲ್ಲರೂ ಉಲಿಯುವುದು 'ಇಲಾಕೆ' ಎಂದೇ.
ಇಲಾಖೆ ಹೆಸರುಪದ
(ಅರ) ಆಡಳಿತ ಶಾಖೆ

ಕೆಳಕಂಡ #ಕನ್ನಡದ್ದೇ ಪದಗಳನ್ನು ಬಳಸಬಹುದು
ಇಲಾಕಾ, ಇಲಾಕೆ( ಅರೇಬಿಕ್) = ಆಳ್ಕವಲು, ಆಡಳಿತ ಕವಲು (ಕ)

ಮುಜರಾಯಿ:-

ಮುಜ್ರಾಯಿ - ಇದು ಪರ್ಶಿಯನ್ ಪದವಾದ 'ಮುಜ್ರಾ' ಎಂಬ ಪದದಿಂದ ಬಂದಿದೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಕೆಳಕಂಡ ಹುರುಳುಗಳಿರುವುದು.
muj'rā, n. m. 1. Deduction; allowance; a set-off.
mujrā'ī, mujraī, n. m. 1. Remission of revenue
ಪರ್ಶಿಯನ್ ಇಂದ ಉರ್ದುಗೆ ಬಂದು ಅಲ್ಲಿಂದ ಕನ್ನಡಕ್ಕೆ ಬಂದಿರುವುದು. ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಈ ಹುರುಳು ಪಡೆದಿದೆ

ಮುಜರಾಯಿ ಹೆಸರುಪದ
ಇಲಾಖೆ (ಹಿಂ) ದೇವಸ್ಥಾನ ಮಠ ಮೊ.ವುಗಳ ದಾನದತ್ತಿಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಇಲಾಖೆ

#ಕನ್ನಡದ್ದೇ ಪದ 'ಗುಡಿ' ಬಳಸಬಹುದು.
ಮುಜರಾಯಿ(ಪರ್ಶಿಯನ್) ಇಲಾಕೆ = ಗುಡಿ ಆಳ್ಕವಲು(ಕ) = ಗುಡಿ ಕವಲು (ಕ)